ROTA PRZYSIĘGI DLA PERSONALU LEŚNICZEGO z XVIII w.
Przysięgam, iż zawsze z jak największą starannością i wiernością strzedz i chronić będę powierzoną dozorowi memu własność leśną, iż bez względu na osobę, doniosę sumiennie o wszystkich tych, którzy w jaki bądź sposób szkodę w niej wyrządzić usiłują, lub w rzeczy samej szkodę wyrządzają; iż w miarę potrzeby zajmę im w sposób ustawą przypisany rzeczy lub przetrzymam ich samych; iż bez winy, nikogo nie słusznie nie oskarżę, ani nań podejrzenia nie rzucę; iż wszelką szkodę o ile można oddalać będę, a o wyrządzonej szkodzie sumiennie i według najlepszej wiadomości mojej doniosę i takowe oszacuję, również jak naprawienia jej w drodze ustawą wskazanej domagać się będę; iż wypełnienia obowiązków moich bez wiedzy i pozwolenia przełożonych moich, wyjąwszy nieuchronną przeszkodę, nigdy nie zaniedbam, i z powierzonego mi majątku, każdego czasu należyty rachunek zdawać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż!
Geneza powstania zamysłów dotyczących ochrony zasobów leśnych, prawodawstwo historyczne.
Historia powstania ochrony zasobów leśnych liczy sobie około tysiąca lat, najpierw były to regalia panującego, czyli wyłączone tylko dla władcy dziedziny działalności gospodarczej w szczególności, regale polowań, rybołówstwa, bartne i górnicze. Nie mówiono tam, kto fizycznie ma pilnować porządku określanego w regaliach jedynie wyznaczało uprawnionego do danej czynności, np.:, kto może polować na niedźwiedzie, tury, żubry czy inną zwierzynę. Regale bartne ograniczało niszczenie drzew w puszczach, a górnicze ograniczało pobieranie kopalin.
Następnym okresem to okres XIV w. Do połowy XVIII wieku gdzie spotykamy pierwsze normy stanowione, takie, które jak Statut Kazimierza Wielkiego, dwa Statuty Wareckie (1420 i 1423 rok), STATUTY Litewskie 1529, 1569, 1588 rok oraz wiele innych. Na straży zasobów stali oczywiście właściciele lasów, którzy zatrudniali tzw. „gajusów" do wykonywania czynności ochronnych, które im zlecali.
Historia powstania służb strażnikowskich i straży leśnych do zakończenia drugiej wojny światowej.
W roku 1795 Otto Hedmann wydał „Ordynację służby" i tę datę trzeba uznać jako datę powstania Straży Leśnej. W rozdziale III ordynacji służby strażnikowskiej już wtedy określono, kim powinien być człowiek pełniący tę służbę „Obowiązek służby strażnika szczególnie na tym zawisa, aby był cnotą i poczciwością zachwycony, a mimo tego nim obejmuje w dozór swój straż wyznaczoną, powinien się zobowiązać przysięga postanawiając, jako rzetelnie i sprawiedliwie w służbie swojej sprawować się będzie, nie szkodząc w rzeczy najmniejszej dochodom skarbowym,...". Wtedy też ukazał się pierwowzór dokumentu „assygnacje" jako pierwszego druku wprowadzonego celem ujednolicenia wydatku drewna z lasu i metody jego nabywania.
Nadmienić trzeba, że Polska była wtedy pod rozbiorami a rok 1795 to data III rozbioru Polski tak więc wszystkie wydawane wtedy rozporządzenia dotyczące służb ochronnych lasów były brane z prawodawstwa dlatego też dopiero 3 grudnia 1852 roku ukazała się ustawa lasowa obowiązująca od 1 stycznia 1853 roku a w ślad za nią kilka rozporządzeń.
W roku 1875 nakładem księgarni Gubrynowicza i Schmidta we Lwowie ukazał się ZBIÓR USTAW I ROZPORZĄDZEŃ z dodatkiem INSTRUKCYI DLA ZAPRZYSIĘŻONEJ STRAŻY LASOWEJ.
Co się tyczy rozporządzeń to wydano między innymi Rozporządzenie c. k. Ministerstwa spraw wewnętrznych i sprawiedliwości z dnia 2 stycznia 1854, względem przypuszczenia do przysięgi osób do dozoru lasów i polowania ustanowionych oraz Rozporządzenie c. k. Ministerstwa spraw wewnętrznych i sprawiedliwości z dnia 1 lipca 1857 o warunkach zaprzysiężenia służby dla ochrony lasów i polowania. W zbiorze tym jest też Prowizoryczne rozporządzenie Ministra kultury krajowej i górnictwa z dnia 16 stycznia 1850 względem zaprowadzenia egzaminów państwowych na samoistnych gospodarzy leśnych i dla straży leśnej.
Jednocześnie w dodatku do tego wydania jest Instrukcya dla zaprzysiężonej straży lasowej co do wykonania służby w granicach ustawami zakreślonych z wytłumaczeniem co to jest straż publiczna. Z przedstawionego tu materiału widać jak duże znaczenie w ochronie lasów miała straż leśna, jacy ludzie mogli sprawować tą funkcję. Musieli być to ludzie nieposzlakowanej opinii wykształceni i posiadający predyspozycje psychofizyczne, zaprzysiężeni, a rota przysięgi była wpisana w Ustawę lasową. Straż leśna była od początku uzbrojona mimo, że jak podaje instrukcya dla zaprzysiężonej straży lasowej „straż leśna jest publiczną strażą cywilną nie zaś wojskową; wolno jej tedy używać broni tylko w razie obrony koniecznej, nie zaś w tym celu, aby nieposłusznych zmusić do posłuszeństwa". Okres międzywojenny – był okresem gdzie mało wydano aktów prawnych dotyczących straży leśnej bowiem zaległości porozbiorowe w innych dziedzinach życia były tak duże, że nie było priorytetów dotyczących lasów i ich ochrony. Jednak od odzyskania niepodległości a ściśle od ustalenia granic polskich w 1922 roku rozpoczęto szkolenia straży leśnej. Były organizowane w Nadleśnictwie Grajewo od 1922 roku – 1927 a następnie w Nadleśnictwie Czarna - Wieś lecz trudno jest ustalić w jakim okresie czasu one trwały.
14 kwietnia 1937 roku ukazuje się Ustawa o szkodnictwie leśnym i polnym (Dz. U. R. P. poz. 224) opartej na przepisach prawo o wykroczeniach, prawo karne i postępowanie karno administracyjne. Niestety wojna przerwała dalsze ustawodawstwo w tej mierze.